Emakumeen kontrako Indarkeriaren aurrean Erantzun Publikoa emateko lehenengo Protokolo Instituzionala aurkeztu du gaur Gipuzkoako Foru Aldundiak. Protokolo estandarizatua eta aitzindaria da, eta gure lurraldean emakumeen kontrako indarkeriari erantzun irmoa emateko borondateren ondorioa da. Erakunde desberdinen eta gizarte osoaren arteko lanabes partekatu gisa eratu da, eta, beraz, Aldundiari berari nahiz herritargoari begiratzen die. Protokolo berria dela eta, diputatu nagusi Markel Olano, Gizarte Politikako foru diputatu Maite Peña eta Berdintasuneko zuzendari Miren Elgarresta Gipuzkoako hainbat eragilerekin eta lurraldeko 12 udalekin elkartu dira, tartean Tolosakoa, ekimenaren aurkezpena egiteko. Tolosako Udalaren ordezkaritzan Tolosako alkate Olatz Peon Ormazabal izan da.
Tolosan, Erakundeen Arteko Jarduerarako eta Koordinaziorako I. Udal Protokoloa osatu zuten 2014an Tolosako Udalak eta honako erakunde eta eragile hauek: Osakidetza; Asuncion Klinika; Ertzaintza; Udaltzaingoa; Gizarte Zerbitzuak; Berdintasun Departamentua; Migrazio Saila (Tolosaldea Garatzen); Bilgune Feminista; eta Emakume erasotuak. Helburutzat du arreta hobea eskaintzea genero indarkeria eta sexu erasoak bizi dituzten emakumeei. Horrez gain, 2016an, sexu-erasoen aurrean udal departamentuen betebeharrak zein diren finkatu dituen protokoloa onartu zen: emakumeari dagokion asistentzia, egoeraren kudeaketa eta informazioaren trataera zer nola gauzatu behar den, hain zuzen.
Markel Olanok gogorarazi duen bezala, Gipuzkoak erreferentziazko gizarte bihurtu nahi du emakume eta gizonen berdintasunaren arloan, eta norabide horretan ari da lanean Aldundia, besteak beste Etorkizuna Eraikiz egitasmoaren barruan. Foru erakundearen helburu estrategikoetako bat da, hain zuzen ere, Gipuzkoa izatea pertsonen arteko desberdintasun txikiena duten lurraldeetako bat, baita genero kontuan ere. Olanok adierazi duenez protokoloa egitea "beste urrats bat da, emakume eta gizonen berdintasunerantz", eta, indarkeria matxistaren aurkako Aurre! planarekin, Kontziliazio Erantzukiderako Foru Planarekin eta DenokZu kanpainarekin batera, "Gipuzkoa lurralde aitzindari bihurtzen du genero berdintasuneko kontuan ere".
Emakume eta Gizonen Berdintasunerako Organoaren zuzendari Miren Elgarrestak azpimarratu du ez dagoela horrelako protokolorik lurralde osoan, eta erantsi du: "badira biktimak artatzeko protokoloak, baina ekimen honekin indartu egingo ditugu herritarrak sentsibilizatzeko bideak eta estrategiak, eta horrek, zalantzarik gabe, biktimek jaso beharreko atentzioa hobetzen lagunduko du". Zentzu horretan, adierazi du aurreiritziei aurre egiteko eta erantzun eredu bat emateko asmoz sortu dela Protokoloa, aldi berean salatu eta aktibatuko duen eredu bat, alegia: "ez dugu geratu nahi salaketa formal hutsaren mugan; aitzitik, uste dugu gure ardura dela gaitzespena adierazteko eta ekintza abiarazteko bideak eskaintzea".
Gipuzkoan, urte hasieratik eta irailera bitarte, 954 emakumek jasan dute indarkeria matxista, iaz epe berdinean erasoak salatu zituztenak baina 87 emakume gehiago. Datu horrek argi adierazten du herritarrak, erakundeak eta hedabideak mugiarazteko beharra eta indarkeria matxistaren gaitzespen kolektiboa adierazi dezaten bultzatzea. Protokoloak ere ezartzen du Aldundiak duen Berdintasunerako Organoren eskumena eta erantzukizuna dela. Hori ahalbidetzeko hainbat irizpide eta neurri jasotzen ditu proiektuak, baita esparru terminologikoa eta erakunde arteko koordinazio eremua. Protokolo honek bultzatzen duen erantzun instituzionalak oinarrizko printzipio batzuk ere jasotzen ditu, hala nola lehentasunezko arreta ematea biktimei; erantzun azkarra, koordinatua eta eraginkorra ematea; erasotzaileekiko gaitzespena erakustea; informazioa kontrastatzeko betebeharra, jendartean alarma ez pizteko, jarduera prebentiboa bultzatzeko eta sentsibilizazioa indartzeko.
Gaur aurkeztutako dokumentuak sexu erasoen maila diferenteak ezartzen ditu, eta, ondorioz, erantzun egoera diferenteak ere bai. Elgarrestak gogorarazi duenez, "kasu guztiak salatzekoak badira ere, eta erakundeen gaitzespena behar badute ere, hiru egoera zehazten ditugu eraso mota diferenteak bereizteko". "0 eszenatokian" sartzen dira etxeko tratu txarraren ondorioz edo sexu erasoaren bidez eraildako emakumeen kasuak. "1 eszenatokian" biltzen dira emakumeen edo haien seme-alaben hilketak edo hilketa ahaleginak, hiltzailea emakumearen bikotea, bikote ohia, senitarteko bat, ezagun bat edo ezezagun bat denean. Azkenik, "2 eszenatokian" aurreikusten dira, besteak beste, sexu erasoak, sexu abusuak, lesio larriak edo sexu jazarpena.
Gipuzkoako Foru Aldundiak gaur eskaini duen protokoloaren aurkezpena, aurrera eramango duen prozesu baten lehen urratsa izan da. Helburua lurralde osorako protokolo bateratu bat izatea da. Foru erakundeak urtarrilean hasiera emango dio udalekin garatu beharreko kontraste faseari, hauek, udara aurretik, erreminta hortaz baliatu daitezen. Berdintasun zuzendaritzak gaur bertan bidali ditu Protokoloaren kopia bana Gipuzkoako udaletxeetara.
Saioa Foru Aldundiaren gobernu gelan egin dute eta Arrasate, Azpeitia, Berastegi, Ezkio, Getaria, Irura, Legazpi, Tolosa, Urnieta, Urretxu, Zarautz eta Zumarragako alkateak izan dira bertan. Gipuzkoako udal ordezkariekin batera, bileran izan dira Zientzia Politikoetako doktore Maria Silvestre, EUDELeko Berdintasun arduradun Ibon Uribe, eta, halaber, Gasteizko eta Iruñeko udal ordezkariak; azken horiek beren hirietan protokoloa egiterakoan bildutako esperientziaren berri eman dute.
